İZZET BAYSAL
İzzet Baysal , 1907 yılında Bolu'nun Karaçayır Mahallesinde dünyaya gelmiştir. Babası Rüştiye Mektebi mezunu Memur Ahmet Canip Efendi, annesi de Bolu'nun Alpagut Bey Köyü'nden hafız Behiye Hanım'dır. İkisi erkek, ikisi kız dört çocuklu ailenin en küçük çocuğu İzzet Baysal'dır.
İzzet Baysal ilk ve orta öğrenimini Bolu'da yapmıştır. 1926 yılında İstanbul'da Mekteb-i Sultan-i Nefise'ye (bugünkü ismi ile Mimar Sinan Üniversitesi)kaydolur ve 1931 yılında Mimar olarak mezun olur. Dar gelirli bir ailenin çocuğu olan İzzet Baysal, 1927 yılında babasını da kaybetmiştir.Ama yılmamış, tatil aylarında ve okurken çeşitli işlerde çalışarak öğrenimini devam ettirmiş ve 411 nolu diplomayı başarı ile almıştır. Memuriyet hayatına Bolu Nafia (Bayındırlık ) Müdürlüğünde Mimar olarak başladı. 1932 yılında birkaç arkadaşı ile birlikte Gerede İlçesi'nin imar planını yaptı. Daha sonra Ankara'da Milli Müdafaa Vekaleti Hava Müsteşarlığı'nda Mimar olarak çalışmaya başladı. Görevi icabı Eskişehir hava Meydanı inşaatının koordinatörlüğünü yaptı. 1934 yılında bu görevinden istifa eder ve Eskişehir Belediyesi'nde Fen İşleri şefi olarak göreve başlar. Aynı yıl Eskişehir Lisesinde Coğrafya Öğretmeni olarak görev yapan Çanakkale'li Refika Pınar ile evlenir. 1936 yılında Ankara'da serbest olarak çalışmaya başladığını görürüz.1939 yılında tek evlatları olan Esin dünyaya gelir. Ankara'da Azerbeycan temsilcisi Sadri Maksudi Aral'ın ve Medine Muhafızı Fahrettin Paşa'nın köşk projelerini İzzet Baysal yapmıştır.
1939 yılında vatani görevini yapmak üzere Afyon'a gitmiştir ve 1942 yılında tekrar Ankara'ya dönmüştür. Başlayıp bitirdiği inşaatlara gelince; Ankara Etlik veteriner Labatuvarı, Bolu Devlet Hastanesi, Bolu Lisesi, Bolu Ziraat Bankası Evleri, Bolu Kız Enstitüsü (Zübeyde Hanım Kız Meslek Lisesi), Bolu Kapalı Cezaevi, Bolu Adapazarı yolu üzerindeki Melen köprüsü inşaatı ve yol inşaatları bunlardan bazılarıdır.
1942 yılında eşi Refika hanım vefat edince, elindeki mevcut işlerini tamamlayıp, 1943 yılında İstanbul'a gider. Ve Karaköy'de Perşembe Pazarı'nda sıhhi tesisat ve hırdavat üzerine çalışan bir mağazayı satın alır ve ticarete başlar.
Aynı zamanda kapı kilitleri imali için küçük bir atölye kurmuştur. Ama bu ona yetmemiş dükkanında sattığı “boru ekleme parçalarını”nın neden yerli üretilmediğine kafa yormaya başlamıştır.
İki kere Almanya'ya giderek Temper Dökümü'nün ne olduğunu araştırır, bu dökümden imal edilen boru ekleme parçalarının Türkiye'de imali için çalışmalar yapar ve neticede 1950 yılında özel teşebbüsün ilk Mekanize Döküm Fabrikasını kurar.
Baysal'ın çok zor şartlarda kurduğu bu fabrika üretime geçer geçmez Avrupalı Şirketler (6 büyük üretici Zürih'te bir kartel oluşturmuşlardır.)Türkiye'nin bu çiçeği burnunda kuruluşunu batırmaya çalışırlar ve Türkiye'ye yaptıkları ihracata %40 indirim uygulamaya başlarlar. İzzet Baysal her zaman olduğu gibi azmi, cesaret,, çalışkanlığı ve sabrı ile bazı geceler fabrikada yatarak da olsa bu işin de üstesinden gelmiştir.
Hatta 1970'li yıllarda Avusturya, Almanya, Yunanistan ve Arap ülkelerine ihracata başlamıştır.
1951 yılında İzzet Baysal Döküm Sanayi Müessesesi adı altında kurulan bu fabrika 1957 yılında bir aile şirketi haline dönüştürülmüş, İzsal Döküm Sanayi A.Ş. adı altında bugünlere kadar faaliyetini sürdürmüştür.
En büyük yardımcısı 1953 yılında yanına aldığı yeğeni Ahmet Baysal'dır. Hayatta en fazla değer verdiği kişi ise, kızı Esin'dir. 1939 yılında dünyaya gelen Esin, İstanbul Boğaziçi Koleji mezunudur. 1964 yılında aynı kolej mezunu Ankara'nın köklü ailelerinden Avundukların oğlu Cahit Avunduk'la evlenmiştir.
Esin Avunduk, babasını hiçbir zaman yalnız bırakmamış, varlığı ile zor zamanlarda babasına hep destek olmuştur. Vakfın kurucuları arasında olup, aynı zamanda Yönetim Kurulu Üyesi ve başkan yardımcısı olarak görev yapmaktadır.
1975 yılı ortalarına kadar bizzat işlerin başında gördüğümüz İzzet Baysal daha sonra da haftanyn 3-4 günü iş yerine giderek işlerini takip etmeye başlamıştır. Gelir Vergisinde altın madalya ile ödüllendirilmiş, İstanbul'da Kurumlar Vergisi verenlerin ön sıralarında yer almıştır. 1986 yılının sonunda İzzet Baysal Vakfını kurmuş ve tüm varlığını vakfına vasiyet etmiştir.1994 Eylül ayının sonunda iş hayatşndan çekilmiş ve çalışmalarını İzzet Baysal Vakfı'nda yoğunlaştırmıştır. 05.03.2000 tarihinde sabah saat 07.00 ‘de hakkın rahmetine kavuştuğunda 93 yaşında bulunmaktaydı. 08.03.2000 tarihinde hiç kimseye nasip olmayan muazzam bir kalabalıkla kendi arzusu ve bakanlar Kurulu kararı ile Abant İzzet Baysal Üniversitesi Gölköy kampusündeki anıt mezarına çok sevdiği ve her şeyini adadığı Üniversite gençliğiinin kalbine defnedilmiştir. Mekanı Cennet Olsun.
ESERLERİ :
1- Bolu Belediyesi Nafize Baysal Kreşi, (donanımlı)
2- İstanbul Sarıyer Belediyesi İzzet Baysal Kreşi,
3- Bolu İzzet Baysal Anaokulu, (donanımlı)
4- Bolu Alpağutbey Behiye Baysal İlkokulu (Daha sonra Bolu Alpağutbey Behiye Baysal Anadolu Mahalli
İdareler Meslek Lisesi olmuş, halen Ticaret Lisesi olarak eğitim öğretimine devam etmektedir.
5- Bolu Seyit Köyü Mehmet Baysal İlkokulu, (A.B)
6- Bolu Canip Baysal İlköğretim Okulu,
7- Bolu Atatürk İlköğretim Okulu,
8- Bolu İzzet Baysal 50.Yıl İlköğretim Okulu,
9- Bolu Behiye Baysal İlköğretim Okulu, (AB)
10-Bolu İzzet Baysal Çıraklık Eğitim Merkezi,
11- Bolu İzzet Baysal Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat Okulu (Bilgisayar donanımlı)
12- Bolu İzzet Baysal Anadolu Lisesi (donanımı ile birlikte)
13- Bolu İzzet Baysal Anadolu Lisesi Kız ve Erkek Öğrenci Yurdu (donanımı ile birlikte)
14- Bolu İzzet Baysal Anadolu Lisesi Öğretmen Lojmanları (A blok 8 daire)
15- Bolu İzzet Baysal Anadolu Lisesi Öğretmen Lojmanları (B blok 8 daire)
16- Bolu Mimar İzzet Baysal Anadolu Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi (15.02.2002 tarih ve 315/2831 sayılı Valilik oluru ile okulun isminin başına Mimar kelimesi ilave edilmiştir.)
17- Bolu İzzet Baysal Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi
18- Bolu İzzet Baysal Zübeyde Hanım Kız Meslek Lisesi Yurdu ve Defile Salonu
19- Dr. Tevfik Atay Sağlık Eğitim Merkezi (AB)
A.B = Ahmet BAYSAL tarafından M.B = Mebrure BAĞIŞGİL (BAYSAL) tarafından.
Kaynak: İZZET BAYSAL VAKFI resmi web sitesi
Doyurucu bilgi için izzetbaysalvakfi.org.tr adresini ziyaret ediniz.
Stuttgart,01.04.2007
