Kaynak:tgrthaber.com internet sitesi

Bolu tünelinde İstanbul yönü de açıldı 

Bolu Dağı Geçişi 14 yıl sonra tamamlandı. Gümüşova-Gerede Otoyolu kapsamındaki Bolu Dağı Geçişini önemli bir kesimini oluşturan Bolu Dağı Tüneli Ankara İstanbul arası ikinci tüp geçidi düzenlenen törenle açıldı. 

Açılışa katılan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Müsteşarı Sabri Özkan Erbakan “Yıllardır beklediğimiz Ankara-İstanbul arası ikinci tünelini açtık. Kışın bazı eksikler nedeni ile tek tarafını hizmete sunmuştuk. Şimdi söz verdiğimiz gibi bu tarafını açıyoruz. 45 dakika zamandan tasarruf sağlayacak” dedi. Bütün eksikliklere rağmen tamamlandığını belirten Erbakan, bundan sonra problem yaşanmasını beklemediklerini söyledi. Tünellerde en son teknolojinin kullanıldığını söyleyen Erbakan, esnaf için çalışmaların devam ettiğini kaydetti. Servis alanları için gerekli düzenlemelerin yapıldığını ifade eden Erbakan bu kadar büyük ticareti yeni yola getirmenin kolay olmadığını dile getirdi. Taşların zamanla yerine oturacağını dile getiren Erbakan “kimseyi mağdur etmeyiz. Öbür yolu da unutmayın. Nostaljik bir yol” diye konuştu.

Yapımı 14 yıl süren Bolu Dağı Tüneli İstanbul-Ankara istikameti 23 Ocak’ta Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile İtalya Başbakanı Romano Proditor tarafından açılmıştı. Proje için bugüne kadar 800 milyon doların üzerinde harcama yapıldı. Bunu yaklaşık yüzde 35'i tünle için harcandı. Ayrıca yetkililerden edinilen bilgiye göre Bayındır ve İskan Bakanlığı Müsteşarı Sabri Özkan Erbakan’ın saat 3’e kadar Başbakandan haber beklediği öğrenildi. Başbakan Erdoğan "gel" derse Erbakan istifa ederek İzmir’den milletvekili adayı olacak.

Tünelin İstanbul-Ankara istikameti, 14 yıllık yapım süresinin ardından 23 Ocak'ta açılmıştı.

Açılışı yapan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Müsteşarı Sabri Özkan Erbakan, tünelden ilk geçiş yapan araçlara, Bolu çikolatası ve çiçek hediye etti.

Bolu Dağı Geçişi Projesi içerisinde önemli yeri olan Bolu Dağı Tüneli, çift tüp olarak inşaa edilmişti.

Ankara yönüne doğru olan sağ tüp 2 bin 788 metre, İstanbul yönüne doğru sol tüp 2 bin 954 metre uzunluğunda. Bolu Dağı tüneli ile Ankara-İstanbul arası 3.5 saatte aşılacak.

Yapımı 14 yıl sürdü

Bolu Dağı tünelinin İstanbul-Ankara istikameti, 14 yıllık yapım süresinin ardından geçtiğimiz 23 Ocak'ta, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile İtalya Başbakanı Romano Prodi'nin katıldığı törenle hizmete açılmıştı.

Açılışta kurdele kesimini, Başbakan Erdoğan ile İtalya Başbakanı Prodi'nin yanı sıra Devlet Bakanı Ali Babacan, Bayındırlık ve İskan Bakanı Faruk Özak, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ile Astaldi firmasının Yönetim Kurulu Başkanı Paulo Astaldi birlikte yapmıştı.

Projenin geçmişi

1977 yılında Helsinki nihai belgesi kararları doğrultusunda 10 Avrupa ülkesinin katılımıyla imzalanan ve Avrupa Ekonomik Komisyonu ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı desteğinde hala devam eden TEM (Kuzey-Güney Avrupa Otoyolu) Projesi, Türkiye sınırları içinde Kapıkule'den başlayıp İstanbul-Ankara üzerinden devam ediyor.

Anadolu Otoyolu, Gümüşova-Gerede kesimi de bu güzergah üzerinde TEM projesinin bir parçasını oluşturuyor.

Edirne-İstanbul-Ankara eksenindeki ulusal ve uluslararası taşıma talebini karşılamayı amaçlayan otoyol projesi içinde yer alan Bolu Dağı geçişi ise projenin yapımı tamamlanmayan tek kısmını oluşturuyor.

25.5 kilometre uzunluğundaki Bolu Dağı geçişi, Gümüşova-Gerede otoyolunun 30'uncu kilometresindeki Kaynaşlı'dan başlayarak, Doğu yönünde Asarsuyu Vadisi boyunca ilerleyip Bolu Dağını bir tünelde geçiyor ve Yumrukaya mevkiinde sona eriyor.

İlk kazı 1993'te yapıldı

Bolu Dağı Geçişi Projesi için 1990 yılında ihaleye çıkılırken, ihaleyi İtalyan Astaldi firması yüklendi. Proje içinde yeralan Bolu Dağı tünelinde ilk kazı işlemi ise 1993 yılında başladı.

Toplam 25.5 kilometre uzunluğundaki Bolu Dağı geçişinde, 4.6 kilometre uzunluğunda 4 adet viyadük, yaklaşık 900 metre uzunluğunda 3 adet köprü, yaklaşık 2 bin 900 metre uzunluğunda Bolu tüneli yer alıyor.

Bugüne kadar 2 kez sel, 2 kez de depreme maruz kalması nedeniyle projede bazı gecikmeler meydana geldi. Bolu Dağı tüneli 3 geliş, 3 gidiş şeritli olmak üzere, çift tüp olarak inşaa edildi.

Ocak ayında açılışı yapılan Ankara yönüne doğru olan sağ tüp 2 bin 788 metre, bugün açılışı yapılacak İstanbul yönündeki sol tüp ise 2 bin 954 metre uzunluğunda.

Bolu Dağı Geçişi Projesi, genellikle Bolu Tüneli Projesi olarak anılıyor, ancak tünel, projenin 3 kilometrelik bölümünü oluşturuyor.

Proje için bugüne kadar KDV hariç 800 milyon doların üzerinde harcama yapılırken, bunun yaklaşık yüzde 35'i Bolu tüneli için kullanıldı.

Kaynak: .haber7.com internet sitesi 08 Mayıs 2007 13:38
Düzenleyen: Sorkun HABER powered by BURHAN

13 YIL SÜREN BİR BEKLEYİŞ SON BULDU: BOLU TÜNELİ AÇILDI 1993 yılında ilk kazmanın vurulduğu Bolu Dağı Tüneli'nin yapımı 13 yıl sonra tamamlandı. Bolu Dağı Tüneli’nin İstanbul- Ankara istikameti bugün Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile İtalya Başbakanı Romano Prodi’nin katıldığı bir törenle açıldı. Tünelden ilk geçenlerde Erdoğan ve Prodi oldu. Tünel tam olarak faaliyete geçtiğinde Ankara-İstanbul arası mesafe 3.5 saate kadar inecek. Yetkililer Ankara-İstanbul istikametinin ise Mart-Nisan ayında tamamlanacağını belirtiyor.

Bolu Dağı Efsanesi

Işığın bedeli 1 milyar dolar

Bolu Dağı’nın bugüne kadar tek efsanesi Köroğlu idi. Yıllardır bitirilemeyen, bugüne kadar 16 Bakan eskiten Bolu Tüneli, çoktan Köroğlu efsanesinin yerini aldı bile. 18 yıl önce proje haline getirilen, 14 yıldır inşaatı devam eden ve yaklaşık bir milyar dolara mal olan tünel gün sayıyor. 

Bolu Dağı’nın bilinen tek efsanesi Köroğlu idi. Projesi 1987’lerde yapılan Bolu Dağı Tüneli ve Geçişi Projesi çıkana kadar bu böyle sürdü. Ankara ile İstanbul’u kavuşturmanın yollarından sadece biri olmasına karşın Bolu Tüneli’ne yıllardır milyon dolarlar akıtıldı. ‘Işık göründü’ haberleriyle herkes gözünü tünele dikti tekrar. Tabii Köroğlu’nun olduğu kadar Bolu Tüneli’nin de efsaneleri ve bilinmeyenleri var.

İtalyan Astaldi firmasının yüklendiği, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı denetim ve kontrolünde yürütülen inşaat çalışmaları için bugüne kadar toplam 890 milyon dolar para harcandı. Bu paranın 1 milyar doları bulması bekleniyor. Sadece 2,7 ve 2,9 kilometrelik iki tüp tünelin bitimi için neredeyse on beş yıl beklendi. Şimdi tünellerden birinin ucunda gözüken ışığın ardında AK Parti iktidarının projenin bir an önce bitmesi yönünde inisiyatif kullanması yatıyor. Projenin tamamlanması yönünde hızlı adımlar atılmaya devam ediliyor. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı eski Bakanı Zeki Ergezen’le bugünkü Bakan Faruk Özak’ın yoğun emek ve gayretleri var. Tünelin en ilginç yanı 18 yıl önce projelendirilip 14 yıldır inşaat çalışmasının sürmesi. İnşaat aşamasından bugüne kadar Bayındırlık Bakanlığı koltuğunda 16 bakan görev almış. Tünellerin her 200 metresinde bir bakan değişmiş desek abartılı olmaz.

Karayollarında en uzun süren en pahalı proje

Türkiye’nin en uzun süren ve en çok kaynak ayırdığı karayolu projesi unvanını kazanan Bolu Dağı Tünel Geçişi’nin başlangıç serüveni Özal’lı yıllara uzanıyor. Merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın otoyol hayallerinin en kritik noktalarından biri de Ankara ve İstanbul’un karayoluyla birleştirilmesiydi. Edirne’den İstanbul’a, oradan Bolu’ya uzanan otoyollar Kaynaşlı’nın ötesine gidemedi. Ankara-Gerede arası tamamlandı, ama Bolu Dağı geçilemedi. Zaten kışın kar fırtınaları, engebeli yollarıyla ünlü dağda otoyolun düz bir güzergâhtan götürülmesi neredeyse imkansızdı.

Tünelin ilk kez gündeme gelişi de otoyol seferberliğinin yaşandığı yıllarda altı yıl görev yapan Safa Giray dönemine rastlıyor. 90 kilometrelik Gümüşhane-Gerede Otoyolu’nun ana sözleşmesi çerçevesinde İtalyan Astaldi firmasına projelendirilmek üzere verildiğinde tünel inşaatının bu kadar uzun süreceği de hesaplanmıyordu. Bundan üç yıl sonra 1990’da ek bir sözleşmeyle tünelin inşaatı da proje müteahhitliğini yapan Astaldi firmasına ihale edildi. Karayolları uzmanlarının tabiriyle ‘projeyi hazırlayana işi de yapma hakkı’ tanınmış oldu.

İki yıl sonra inşaata başlandı. Ödenek yetersizliği, 6 defa süre uzatımı, iki büyük deprem ve iki sel felaketi atlatan tünelin gerçekleşme oranları iki yıl öncesine kadar yüzde 45’lerdeydi. Şimdi yüzde 85’i tamamlanan tünelde her iki tüpteki ışığın gösterilmesi için ağustos sonunda Başbakan Tayyip Erdoğan ile birlikte yapılacak tören bekleniyor.

Karayolları Genel Müdürlüğü’nün istatistiklerine göre toplam maliyetten yapılan hesaplar viyadükleriyle birlikte yolun kilometre başına maliyetinin 40 milyon doları bulduğunu gösteriyor. Uluslararası inşaat standartlarının da çok üstündeki bu rakam bugün yerin 30-40 metre altında inşa edilen metroların maliyetleriyle de aynı. Yılan hikâyesine dönen projenin bir an önce tamamlanması için son olarak Bayındırlık ve İskan eski Bakanı Zeki Ergezen döneminde 305 milyon dolarlık dış kredi sağlandı. Tünelde ışık göründü görünmesine; ancak işin tamamen bitirilip yollarda lastiklerin dönmesi için Aralık 2006’nın beklenmesi gerekiyor.

Maliyeti sadece tünel değil viyadükler de yükseltti

Viyadükler haricinde sadece tünellere ödenen para 300 milyon dolar. Bu, metre başına maliyetin en az 35-40 bin dolar olması demek. Maliyetlerin yükselmesinde tünel kadar viyadükler de etkili oldu. Seçilen arazi 5,6 kilometrelik kazı yapılmasını, bir o kadar uzunlukta dört ayrı viyadük inşasını gerektiriyordu. Bu da en az tüneller kadar maliyetli ve riskliydi. Hele ki 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi ile 12 Kasım 1999 Düzce Depremi yaşanınca viyadüklerdeki tehlike ve riskler de gün yüzüne çıkmış oldu. Depremde hasar gören viyadükler için sismik izolatörler (sarsıntı sönümlendirici) takıldı. Bunların maliyetleri sigortadan karşılandı. Kaynaşlı-Gümüşova, Bolu-Gerede’yi kapsayan 90 kilometrelik otoyol için ayrıca 480 milyon dolar harcandı. Tünellerle birlikte 26 kilometrelik projenin içinde şu an çoğu tamamlanan 4,5 kilometrelik 4 viyadük, 900 metrelik köprü çalışması da yer alıyor.

Günde ortalama seksen santim ilerleyerek inşa edilen tünelin maliyet artışıyla ilgili en ilginç bilgi ise, ihale şartnamesi çerçevesinde 1992 yılında yayınlanan Fiyat Farkı Kararnamesi. Bu kararnameye göre İtalyan şirkete hakedişleri için dolar üzerinden fiyat farkı ödeniyor. İlk yıllarda 1,1 olan eskalasyon farkı şimdi 2,1 olmuş. Yani iş gecikirse maliyet artacak.

Bolu Dağı Tüneli Kontrol Teşkilatı Başkanı Faik Tokgözoğlu, süre uzatımı, deprem ve sel afetlerinin ardından bitirilmesi yaklaşık 15 yılı bulan projenin maliyetinin yüksek olduğu yorumlarına katılmıyor: “Daha önce dolgu yol olarak planlanan etaplarda projenin viyadüklere dönmesi, tünel kazı çalışmalarının yapıldığı Bolu Dağı’nın killi ve göçmeye müsait zemini, hidrolik problemleri dünyanın en zor tünel inşaat alanlarından birini oluşturdu. Bu güçlüklere göre ödenen paraların çok olması savrukluktan değil, projenin gerçekten zor olmasından kaynaklanıyor.”

Uzmanlar ise Karadeniz Sahil Yolu kapsamında Bolaman-Perşembe arasında inşa edilen Türkiye’nin en uzun tünelini 3.7 kilometre uzunluğunda ve toplam 78 milyon dolara mal olduğunu hatırlatıyor. Bolu’ya göre 1 kilometre daha uzun olan çift gidiş gelişli Nefise Akçelik Tüneli’nin inşasında zeminin kayalık olması büyük avantaj sağladı. Bolu tünelinde ise killi ve çöküntülerin meydana geldiği bir yapı hakim. Buna rağmen aradaki maliyetin çok yüksek olmaması gerektiği belirtiliyor. Bir karayolu uzmanı “Bütün olumsuz şartlara rağmen istense Bolu Tüneli de üçte bir fiyatlara mal edilebilirdi.” diyor.

Ön etütsüz proje ihale edilmesin!

Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semih Tezcan ise farklı bir noktaya dikkat çekiyor: “Devletin trilyonlar yatırdığı projelerde ön etütler iyi yapılmalı. Sık sık revize edilen, ödemeleri geciktirilen projeler hem işlerin uzaması hem de devletin zarar etmesi demek. Mühendislik hesap işidir. Kimin hangi zeminle karşılaşacağı, yolun, viyadüğün maliyeti, uzunluğu bellidir. Herkes buna göre doğru hesap yaparsa israf önlenmiş, hatalar ortadan kalkmış olur. Ön etütler yapılmadığı için büyük projeler gecikiyor. Gecikmiş iş en pahalı iştir. Bu yüzden ön etütsüz ihale yapılmamalı.”

Peki yol bittiğinde hangi standartlara kavuşacağız? Öncelikli olarak karlı havaların korkulu durağı Bolu Dağı geçişi 35 kilometreden sadece 26 kilometreye düşmüş olacak. Kardan mahsur kalan araç görüntüleri ortadan kalkacak. Müteahhit ve müşavir firmaların hesabına göre bu sayede yılda 40 milyon dolarlık tasarruf sağlanacak. Daha önce 30 dakikada ortalamasıyla geçilen yol 10-15 dakika üç şeritli otoyol standardına uygun olarak geçilebilecek. Tünel ve yol bittiğinde Ankara-İstanbul arası 3,5 saate inecek. Uzmanlara göre bu da tünelin efsanelerinden biri. Şu haliyle Ankara-İstanbul arası 120-150 km/saat ortalama hızla giden bir araçla da hemen hemen aynı sürede alınıyor. Yani beklendiği gibi çok ciddi bir süre kısalması söz konusu değil.

Efsane tünelin son notları ise Mesut Yılmaz dönemiyle, İtalyan Astaldi firmasının işi bitirmesi için kulis yapan İtalyan Başbakan Berlusconi’ye ait. 1997-1999 yılları arasında görev yapan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı eski müsteşarı Metin Üğdül, “İtalyanlara 1998’de bir de Bayındır Holding eklendi. Aslında biz Yaşar Topçu’nun bakanlığı döneminde 1999’da tüneli bitirecektik. Nasip olmadı!” diyor. Başbakan Erdoğan’ın bitmesi için iktidarın ilk günlerinden itibaren gündeminde yer alan Bolu Tüneli’nde ışığın görülmesinde Türkiye’ye her gelişinde Astaldi için kulisler yapan Berlusconi’nin de payı var.

Karayollarının piri ünlü Osmanlı Valisi Halil Rıfat Paşa’nın “Gidemediğin yer senin değildir.” sözü her karayolcunun düstûruydu bir zamanlar. Şimdilerde karayolcular “Geçemediğimiz dağ bizim değildir.” diyor. Tabii tünellere milyar dolarlar harcamak yerine dağlardan ucuza geçmenin yollarını da bulmak gerekiyor.

HER 200 METREYE BİR BAKAN : Bolu Tüneli’nin projelendirilmesinden inşaatın başlama ve bitimine kadar tam 16 bakan değişti. Turgut Özal’lı yılların Bayındırlık ve İskan Bakanı Safa Giray döneminde ilk kez gündeme gelen projenin başlangıcından bugüne görev yapan bakanların listesi hayli kabarık.
Kaynak: Aksiyon haber dergisi